Cysgod

Hafan » Newid » Cysgod

Mae gan bawb ei broblem. Ond a oes peryg ein bod ni weithiau’n gwneud môr a mynydd o’r broblem honno? Ydyn ni’n gadael i’r broblem honno fwrw cysgod dros bob rhan arall o’n bywydau ni? Canlyniad hyn yw bod un peth bach yn gallu ymddangos yn bwysicach na’r holl bethau da am ein bywydau. Yn y gerdd hon, mae Siân Owen yn cyfaddef fod rhywbeth yn ei phoeni hi, ac er nad yw hi’n gallu rhoi siâp pendant i’r gofid, mae yno o hyd. Serch hynny, nid yw hi am i’r un peth hwnnw newid ei hagwedd tuag at holl hapusrwydd gweddill ei bywyd.

 

Mae’n deg dweud bod Siân Owen yn gwybod ei bod hi’n dioddef o ganser pan gyfansoddodd hi’r gerdd hon. Ymhen deunaw mis, bu farw yn 48 oed.

Sian Owen

 

p014cw76

 

  • Roedd Sian Owen yn fardd, gwyddonydd, cyfieithydd a nofelydd.
  • Roedd hi’n byw ym Marianglas yn Ynys Môn.
  • Bu farw yn 48 oed yn 2013 ar ôl dioddef o ganser.
  • Cyhoeddwyd casgliad o’i cherddi, Darn o’r Haul: Cerddi Sian Owen, yn 2015.

 

Gweithgaredd 1

Mae’r bardd yn defnyddio nifer o eiriau sy’n awgrymu bod rhywbeth yn ei phoeni hi, heb chwaith ei enwi’n blwmp ac yn blaen. Uwcholeuwch y geiriau hynny.

Gweithgaredd 2

Atebwch y cwestiynau canlynol am y gerdd.

Gweithgaredd 3

 Gyda pha eiriau yn y rhestr isod y mae’r geiriau hyn yn eu tro yn odli:

TASG 1

 

a) Beth mae’r gerdd ‘Cysgod’ yn datgelu i ni am fywyd a chymeriad y bardd? Sut berson, dybiwch chi, oedd Siân Owen?

 

b) A yw’r ffaith ein bod ni bellach yn gwybod ei bod hi’n dioddef o ganser pan gyfansoddodd hi’r gerdd yn newid y ffordd rydym yn darllen a dehongli’r gerdd? Pam?

 

TASG 2

 

Mae’r bardd wedi dewis rhannu ei gofid hi drwy ysgrifennu cerdd.

 

a) Sut y bydd pobl eraill yn delio â phroblemau yn eu bywydau personol?

 

b) Sut y byddwch chi’n delio â’ch problemau chi?

 

c) Gwnewch restr o’r math o bethau sy’n ofidiau go iawn i bobl, a rhestr o’r mân bethau hynny y mae pobl yn gofidio amdanyn nhw, er nad ydyn nhw’n ofidiau go iawn.

 

TASG 3

 

Ysgrifennwch ymson ysgafn (200 o eiriau) sy’n gwneud môr a mynydd o ryw fân broblem yn eich bywyd chi, neu ym mywyd y cymeriad rydych yn ei greu yn yr ymson.

Ceisiwch wneud i’r fân broblem swnio fel y broblem fwyaf a gafodd y ddynoliaeth erioed!

 

Tasg 4

 

Ysgrifennwch stori fer (400 o eirau) sydd â salwch aelod o’r teulu yn ganolog mewn rhyw ffordd iddi.

 

Taflen holl dasgau Cysgod:

Cysgod - Sian Owen

Beth ydyw ar y paredwal, mur

sy’n edliwatgoffa rhywun am hen fai neu hen helynt wrtha’ i’n hy'hyf, beiddgar, haerllug

am wendid, am ryw broblem

sy’n bygwth muriau’r tŷ?

 

Fin nos, yng ngwyllgwyll  blinderaupoenau meddwl ;

ben bore, yno mae –

rhwy arlliwarwydd lleiaf o rywbeth yn y gornel

â siâp annelwiganeglur, amhendant  gwaegofid mawr .

 

Ond pam rwy’n mynnu sylwi

ar rimynrhimyn = ymyl allanol llwyd fel hyn?

Brycheuyndarn bach o lwch, nam  bychan ydyw

a’r wal yn gynfascynfas gwyn.

 

(allan o Darn o'r Haul: Cerddi Sian Owen, Cyhoeddiadau Barddas, 2015)

Mae gan bawb ei broblem. Ond a oes peryg ein bod ni weithiau’n gwneud môr a mynydd o’r broblem honno? Ydyn ni’n gadael i’r broblem honno fwrw cysgod dros bob rhan arall o’n bywydau ni? Canlyniad hyn yw bod un peth bach yn gallu ymddangos yn bwysicach na’r holl bethau da am ein bywydau. Yn y gerdd hon, mae Siân Owen yn cyfaddef fod rhywbeth yn ei phoeni hi, ac er nad yw hi’n gallu rhoi siâp pendant i’r gofid, mae yno o hyd. Serch hynny, nid yw hi am i’r un peth hwnnw newid ei hagwedd tuag at holl hapusrwydd gweddill ei bywyd.

 

Mae’n deg dweud bod Siân Owen yn gwybod ei bod hi’n dioddef o ganser pan gyfansoddodd hi’r gerdd hon. Ymhen deunaw mis, bu farw yn 48 oed.

Sian Owen

 

p014cw76

 

  • Roedd Sian Owen yn fardd, gwyddonydd, cyfieithydd a nofelydd.
  • Roedd hi’n byw ym Marianglas yn Ynys Môn.
  • Bu farw yn 48 oed yn 2013 ar ôl dioddef o ganser.
  • Cyhoeddwyd casgliad o’i cherddi, Darn o’r Haul: Cerddi Sian Owen, yn 2015.

 

Gweithgaredd 1

Mae’r bardd yn defnyddio nifer o eiriau sy’n awgrymu bod rhywbeth yn ei phoeni hi, heb chwaith ei enwi’n blwmp ac yn blaen. Uwcholeuwch y geiriau hynny.

Gweithgaredd 2

Atebwch y cwestiynau canlynol am y gerdd.

Gweithgaredd 3

 Gyda pha eiriau yn y rhestr isod y mae’r geiriau hyn yn eu tro yn odli:

TASG 1

 

a) Beth mae’r gerdd ‘Cysgod’ yn datgelu i ni am fywyd a chymeriad y bardd? Sut berson, dybiwch chi, oedd Siân Owen?

 

b) A yw’r ffaith ein bod ni bellach yn gwybod ei bod hi’n dioddef o ganser pan gyfansoddodd hi’r gerdd yn newid y ffordd rydym yn darllen a dehongli’r gerdd? Pam?

 

TASG 2

 

Mae’r bardd wedi dewis rhannu ei gofid hi drwy ysgrifennu cerdd.

 

a) Sut y bydd pobl eraill yn delio â phroblemau yn eu bywydau personol?

 

b) Sut y byddwch chi’n delio â’ch problemau chi?

 

c) Gwnewch restr o’r math o bethau sy’n ofidiau go iawn i bobl, a rhestr o’r mân bethau hynny y mae pobl yn gofidio amdanyn nhw, er nad ydyn nhw’n ofidiau go iawn.

 

TASG 3

 

Ysgrifennwch ymson ysgafn (200 o eiriau) sy’n gwneud môr a mynydd o ryw fân broblem yn eich bywyd chi, neu ym mywyd y cymeriad rydych yn ei greu yn yr ymson.

Ceisiwch wneud i’r fân broblem swnio fel y broblem fwyaf a gafodd y ddynoliaeth erioed!

 

Tasg 4

 

Ysgrifennwch stori fer (400 o eirau) sydd â salwch aelod o’r teulu yn ganolog mewn rhyw ffordd iddi.

 

Taflen holl dasgau Cysgod: