Tân yn y Dŵr

Hafan » Natur » Tân yn y Dŵr

Mae gan fyd natur y gallu i’n syfrdanu. Meddyliwch am gân swynol y deryn du neu am burdeb plu eira. Meddyliwch am harddwch y machlud neu am ffyrnigrwydd y storm. Ond weithiau mae’r profiad sy’n peri i ni ryfeddu yn llai o faint o lawer, yn sydyn ac yn annisgwyl, yn digwydd ac yn diflannu ar wib. A dyna’r math o brofiad a gafodd Einir Jones wrth syllu ar bysgod yn y dŵr un dydd.

Einir Jones yn cyflwyno'i hun a'i hoffter o farddoni:

Gweithgaredd 1

Atebwch y cwestiynau canlynol.

Gweithgaredd 2

Uwcholeuwch y geiriau ac ymadroddion yn y gerdd sy’n ymwneud â thân gwyllt.

Gweithgaredd 3

Er ei bod yn gerdd ddisgrifiadol, dim ond pedwar ansoddair sydd ynddi.

Uwcholeuwch yr ansoddeiriau hynny.

TASG 1

 

Mewn parau, trafodwch y golygfeydd, y synau a’r arogleuon yr ydych chi’n eu cysylltu â noson tân gwyllt.

 

TASG 2

 

Ydych chi’n credu bod cyffelybu/cymharu’r pysgod i dân gwyllt yn gyffelybiaeth/gymhariaeth addas? Rhowch resymau dros eich ateb.

 

TASG 3

 

Ysgrifennwch baragraff neu gerdd fer iawn sy’n disgrifio tân gwyllt, gan ddechrau fel hyn:

 

Yr oedd y tân gwyllt yn yr awyr fel pysgod...

 

                        NEU

 

Yr oedd y tân gwyllt

yn yr awyr

fel pysgod...

 

Ceisiwch barhau â’r gyffelybiaeth/gymhariaeth hon drwy’r paragraff neu’r gerdd.

 

TASG 4

 

Ysgrifennwch baragraff sy’n dwyn i gof ryw brofiad penodol a gawsoch chi o harddwch neu berygl byd natur (100 o eiriau).

 

Taflen holl dasgau Tân yn y Dŵr:

Tân yn y Dŵr - Einir Jones

Yr oedd y pysgod

yn y dŵr

fel tân gwyllt.

 

Cyn i mi blygu ymlaen

i roi tân wrth eu cynffonna’cynffonnau

mi roedden nhw wedi mynd

yn rocedi orengoch,

 

gwibiosymud yn gyflym o fan i fan

ymfflamychutanio yn fflamau

diflannu

yn nos y pwll.

 

A gadael rhywbeth ar eu holau

fel ogla’oglau

noson gei-ffocsnoson tân gwyllt

o’r bore wedyn,

 

yr hiraeth od

am y peth

na fedrir ei ddal

na’i ddofidofi = gwneud yn ddof, tawelu

 

na’i amgyffreddeall

â llygaid

na dwylo

 

dim ond ei wylio

wrth iddo fflachio ei ogoniantgogoniant = ysblander, gwychder

a diflannu.

 

(allan o Blodeugerdd o Farddoniaeth Gymraeg yr Ugeinfed Ganrif, Gomer/Barddas, 1987)

Mae gan fyd natur y gallu i’n syfrdanu. Meddyliwch am gân swynol y deryn du neu am burdeb plu eira. Meddyliwch am harddwch y machlud neu am ffyrnigrwydd y storm. Ond weithiau mae’r profiad sy’n peri i ni ryfeddu yn llai o faint o lawer, yn sydyn ac yn annisgwyl, yn digwydd ac yn diflannu ar wib. A dyna’r math o brofiad a gafodd Einir Jones wrth syllu ar bysgod yn y dŵr un dydd.

Einir Jones yn cyflwyno'i hun a'i hoffter o farddoni:

Gweithgaredd 1

Atebwch y cwestiynau canlynol.

Gweithgaredd 2

Uwcholeuwch y geiriau ac ymadroddion yn y gerdd sy’n ymwneud â thân gwyllt.

Gweithgaredd 3

Er ei bod yn gerdd ddisgrifiadol, dim ond pedwar ansoddair sydd ynddi.

Uwcholeuwch yr ansoddeiriau hynny.

TASG 1

 

Mewn parau, trafodwch y golygfeydd, y synau a’r arogleuon yr ydych chi’n eu cysylltu â noson tân gwyllt.

 

TASG 2

 

Ydych chi’n credu bod cyffelybu/cymharu’r pysgod i dân gwyllt yn gyffelybiaeth/gymhariaeth addas? Rhowch resymau dros eich ateb.

 

TASG 3

 

Ysgrifennwch baragraff neu gerdd fer iawn sy’n disgrifio tân gwyllt, gan ddechrau fel hyn:

 

Yr oedd y tân gwyllt yn yr awyr fel pysgod...

 

                        NEU

 

Yr oedd y tân gwyllt

yn yr awyr

fel pysgod...

 

Ceisiwch barhau â’r gyffelybiaeth/gymhariaeth hon drwy’r paragraff neu’r gerdd.

 

TASG 4

 

Ysgrifennwch baragraff sy’n dwyn i gof ryw brofiad penodol a gawsoch chi o harddwch neu berygl byd natur (100 o eiriau).

 

Taflen holl dasgau Tân yn y Dŵr: